Instant Messaging iki ya da daha fazla kişinin bir network üzerinde (örneğin internet) anında (gerçek zamanlı) haberleşmesidir.
'
İnternetin hayatımıza girmesiyle birlikte iletişim şeklimizin değiştiğini inkar edemeyiz.Zamanla email’ler mektubların ve belki de telefon konuşmalarının yerini aldı.Her gün milyonlarca email gönderiliyor ve şu bilinen bir gerçek ki email bilinen en iyi adapte olunmuş iletişim şeklidir. Fakat her şeyin büyük bir hızla değiştiği dünyamızda emailler bazen yavaş kalabiliyor.Emaili gönderdiğiniz kişinin o an online olup olmadığını bilmenin bir yolu yok, aynı zamanda emailinizin kişinin eline geçip geçmediğini de bilemezsiniz.Eğer emailinize karşı bir cevap vermeniz gerekiyorsa yani karşılıklı bir bilgi alışverişi olması lazım ise bu işlemleri email göndererek yapmak çok zahmetli bir iş olabilir.İşte bu gibi sebeblerden dolayı IM(Instant Messaging) bugünkü populerliğini kazandı.
'
Instant messaging yapılırken iletişime geçmek isteyen kişi bir client programı kullanır.Bu program instant messaging server programına bağlanır ve böylelikle diğer server’a bağlanan clientlarla bu server aracılığıyla iletişim yapabilir.Instant messaging’in email’dan farkı ise iletişimin gerçek zamanlı (realtime) yapılmasıdır.
Kullanımda olan birçok servis kişilerin server’a bağlı olup olmadığı bilgisini sunar.Yani kişinin kullanıcı listesindeki kişilerden hangilerinin online ve görüşmeye açık olduğu bilgisi kullanıcıya sunulur.Ayrıca bir çok servis de kulanıcıların sadece iletişimde bulunmak istedikleri kişilerle chat yapma imkanını sunar.Bu bazı servislerin ‘Buddy List’ olarak isimlendirdikleri bir liste sayesinde yapılır.Kişiler ‘Buddy List’lerine istedikleri kişileri ekleyebilir ya da çıkartabilirler.
Geçmişte ,instant messaging yapan programların kulanımına yeni başlandığı sıralarda, instant messaging programları yazılan herşeyi olduğu gibi karşı tarafa gönderirdi ve yazdığımız harflerden herhangi birini silmek istersek karşı taraf bunu eşzamanlı olarak görürdü.(Tıpkı telefon konuşması gibi).
Şekil 1.1 Geçmişte kullanılan instant messaging programlarında yazılan her karakter yazıldığı anda görülürdü.Screenshotu yukarda verilmiş olan program :UNIX ‘in “talk” programı.Bu program 1980’lerde ve !990’ların başında çok populerdi.
Günümüzde kullanılan instant messaging programları ise kullanıcıların yazdıkları satırları gönder işlemini yaptıktan sonra gönderir.Ayrıca bir çok instant messaging programı kullanıcının durumunu gösteren ‘status message’ bilgisini de sunar.Yani kulanıcının dışarda , meşgul vb. durumlarda olduğu bilgisi karşı tarafa iletilir.
Internette populer olarak kullanılan instant messaging programları: Qnext, MSN Messenger, AOL Instant Messenger, Yahoo! Messenger, Skype, Google Talk, .NET Messenger Service, Jabber and ICQ.
Bütün bu servisler Internet Relay Chat(IRC) online chat programından esinlenerek geliştirilmişlerdir.
1.1 İnstant Messaging Tarihçesi
İlk messaging sistemleri 1970’lerin başlarında PLATO gibi özel bilgisayar ağları için uygulandı.Daha sonraları 1980’lerde ve 1990’larda ;internet üzerinden daha çok mühendisler ve akademisyenler tarafından kullanılan UNIX/LINUX “talk ” messaging sistemleri ortaya çıktı.ICQ bir contact listesini ve mesaj gönderme işlemini birleştiren ilk instant messenger’dır.
ICQ Kasım 1996’da ortaya çıkarıldı.U.S Patent Ofisi ICQ’ya iki patent verdi.ICQ’unun kullanımına başlanmasıyla birlikte bir çok değişik instant messaging varyasyonları kendi sahip oldukları protokolleri kullanarak bir çok yerde çok geniş alanlarda kullanılmaya başlandı.Bu da kullanıcıların farklı networklerde bir çok instant mesaging uygulamasını aynı anda kullanmasına olanak sağladı.Buna alternatif olarak bir çok protokolu aynı anda destekleyen Gaim, Trillian , Jabber gibi client programları kullanılmaya başlandı.
İnstant messaging için birleştirilmiş bir standart yaratmak amacıyla yapılan bir kaç çalışma vardır: IETF'nin SIP (Session Initiation Protocol) ve SIMPLE (SIP for Instant Messaging and Presence Leverage), APEX (Application Exchange), Prim (Presence and Instant Messaging Protocol), açık kaynak koldu XM Ltabanlı XMPP (Extensible Messaging and Presence Protocol), daha çok Jabber ya da OMA's (Open Mobile Alliance) olarak bilinen IMPS (Instant Messaging and Presence Service) öellikle mobil cihazlar için üretildi.
Büyük İnstant Messaging (AOL, Yahoo! and Microsoft) servis sağlayıcıları tarafından yapılan bir çok birleştirme çalışmaları başarısızlıkla sonuçlandı ve herkes kendi protokoluyle yoluna devam etti.
Her nasılsa ,IETF ‘de yapılan tartışmalar sona erdi ve David Gurle (Microsoft's Real Time Communication and Collaboration business’ın kurucusu) herkesi şaşırtarak ilk inter-service provider connectivity anlaşmasını Ekim 2003 ‘te imzaladı.Bu tarihi antlaşma AIM,ICQ ve MSN arasında anlaşmazlık başlattı.
Farklı protokolleri birlikte kullanmanın iki yolu vardır:
1. Bir çok ayrı protokolu IM client uygulamasının içinde birleştirmek.Örnek olarak Trillian, Zango Messenger, Gaim, Fire, Proteus, Miranda IM, Adium, Everybuddy, Ayttm, Kopete, Centericq, BitlBee, and IMVITE programları verilebilir.
2. Diğer bir yol ise bir çok farklı protokolu IM server uygulamasında bir araya getirmek.Bu yaklaşım server’ların diğer servislerle iletişime geçmesini gerektirir. Kullanıcılar diğer IM protokolleriyle ilgilenmek yada bilmek zorunda değildirler.Bu yaklaşım Jabber/XMPP protocol server’larında populerdir.
1.2 Populer İnstant Messaging Servisleri
1.2.1 ICQ
ICQ, "I seek you" kelimesinden türetilmiş bir kısaltmadır.ICQ client olarak tanımlanan uygulama sayesinde gerçek zamanlı bir iletişim yapılır.Client ICQ server ile bağlantı sağlar.Böylelikle iletişime başlayabilir.
.ICQ unun nasıl çalıştığını daha iyi anlamak için adım adım ne yaptığına bakalım.
1. İlk olarak www.icq.com adresinden bedava olarak bu programı indirebiliyoruz.
2. Bilgisayara yükleyip client’ı çalıştırıyoruz.
3. Client ICQ server’a bağlanmaya çalışır.Bunu yaparken de patentli bir protokol olan ICQ v5 protokolünü kullanır.
4. Eğer kişi ilk defa bu programı kullanıyorsa kendine bir hesap açar ve artık belirttiği kullanıcı adı ve şifre ile programı kullanabilir.
5. Kullanıcı server’a bağlantı bilgilerini(IP adresini ve port numarasını) gönderir.Aynı zamanda ICQ contact list’deki herkesin kullanıcı adını da görebilir.
6. Server geçici bir dosya tutar.Bu dosyada kullanıcının ve kullanıcının contact list’indeki kişilerin bağlantı bilgileri yer alır.Daha sonra bilgileri kontrol ederek kimlerin o an online olduğu bilgisini client’a sunar.
7. Server o an bağlanan kişilerin bağlantı durumlarını client’a iletir.
8. Bağlantı listenizdeki kişilerin üzerine tıkladığınızda sizin için bir konuşma formu açılır.Bu form üzerinden konuşmalarınızı yapabilirsiniz.
9. ICQ client programı sizin ve mesaj gönderdiğiniz kişinin IP adreslerinizi ve port numaralarınızı tuttuğundan ötürü mesajınız direkt olarak mesajı gönderdiğiniz kişiye gönderilir.Diğer bir deyişle ICQ server araya girmez, bütün konuşmalar sizin mesajı gönderdiğiniz kişinin arasında olur.
10. Konuşmanız bittiğinde ve de ICQ programından çıktığınızda ICQ client programı server’a oturumu sonlandırılmasını talep eden bir mesaj gönderir.O anda contact list’inizdeki herkes sizin offline olduğunuzu görür.
1.2.2 AIM
Bütün diğer IM servisleri gibi AIM de kendine ait ve diğer IM servisleri tarafından kullanılmayan bir protokol kullanmaktadır.AIM’ın bu kadar popüler olmasının en büyük sebebi üye olan kişilerin üye olmayan kişilerle de iletişim yapabiliyor olmasıdır.
1.2.3 Diğer IM Servisleri
AIM ve ICQ bu pazara hakim olsalar da dünya çapında kullanılan başka servisler de mevcuttur. Microsoft'un MSN Messenger’ı diğer IM servislerine benzemesinin yanında kullanıcıların birbirleriyle görüntülü ve sesli bir konuşma yapmasına olanak sağlar.
Diğer bir servis ise Yahoo! Messenger.Yahoo Messanger’ın en iyi yanı diğer servislerle çok iyi bir şekilde entegre olabilmesidir.
1.3 Güvenlik
Önemli bir diğer konuda iletişim için en güvenli yolun instant messaging olmadığıdır.Bir çok IM servisi mesajları encryption yaparak gönderse de bunun korunma da yeterli olmadığı bellidir.Uygulanan güvenlik önlemlerine rağmen içeri sızmayı başarabilen saldırılar olduğu bilinmektedir.
Instant Messaging özellikle ofislerde iletişimin en hızlı yapılan yollarından birisidir.Güvenlik açısından ilk sorun kullanıcıların bu programları kendi kendilerine hiçbir IT elamanının kontrolünden geçirmeden yüklemesidir.Hiç bir kontrol,standart yada güvenlik prosedürleri olmadan….
Diğer bir problem ise instant messaging’in aynı zamanda ani problemlere yol açmasıdır. Hacker’lar IM’lerin popülerliğinin artığının farkındalar ve bu yönde çalışmalarını sürdürüyorlar.
KAYNAKLAR
1. www.wikipedia.com
2. www.msn.com
3. www.mutasyon.net
4. www.howstuffworks.com
5. www.instantmessagingplanet.com
6. www.itmanagement.earthweb.com
7. www.symantec.com
8. www.uludag.org.tr
Gönderen: Nurhan Öztermeli
 |
